Przedstawiamy niektóre technologie i materiały budowlane spośród prezentowanych na tegorocznych targach berlińskich. Rozwiązania te nie są jeszcze dostępne na polskim rynku, ale naszym zdaniem warte upowszechnienia.
■ Materiały ścienne
Rozwój produkcji nowoczesnych materiałów ściennych zmierza do osiągnięcia coraz lepszej izolacyjności cieplnej przy jednoczesnym zmniejszeniu nakładów na robociznę. Tradycyjne technologie coraz częściej zastępowane są przez materiały, z których można budować ciepłe ściany jednowarstwowe. Przykładem takich tendencji są materiały systemu BISOTHERM. Produkowane z betonu lekkiego, którego podstawowym składnikiem jest granulat pumeksowy, charakteryzują się bardzo niską zdolnością przewodzenia ciepła i dobrą izolacyjnością akustyczną. Współczynnik przenikania ciepła k0 ściany grubości 36,5 cm, wykonanej z bloczków o wymiarach 24,7 x 36,5 x 23,8 cm i masie około 15 kg wynosi 0,30 W/(m2-K). W skład systemu wchodzą bloczki o zróżnicowanych wymiarach, wytrzymałości, kształtach i przeznaczeniu. Drążone lub pełne pozwalają na wznoszenie wszystkich typów ścian – wewnętrznych, zewnętrznych oraz kolankowych. Dostępne są również bloczki węgarkowe;
wbudowywane wokół otworów drzwiowych chronią przed powstawaniem mostków cieplnych. Elementy mają na bokach „zamki”- wyfrezowane pióra i wpusty – ułatwiające ich wzajemne zestawianie. Produkowane są też elementy narożnikowe – z „zamkami” tylko na jednym boku.
Dzięki specjalnym elementom możliwe jest budowanie ścian pod kątem 45 lub 135°. Ofertę uzupełniają elementy nadprożowe i kasety pozwalające na montaż rolet zewnętrznych. Do murowania oferowane są specjalne ciepłochronne zaprawy. Elementy są łatwe w obróbce – można je przycinać zwykłą ręczną piłą. Szybkie wykonywanie ścian umożliwia również inne rozwiązanie – system kształtek styropianowych. Wprawdzie kształtki styropianowe produkowane są już w Polsce, jednak oferta niemiecka jest wciąż znacznie bogatsza. Różnorodność elementów umożliwia swobodne kształtowanie bryły budynku – łączenie ścian pod dowolnym kątem, a nawet budowę ściany na planie wycinka okręgu.
Oferowane są dwa systemy. W pierwszym z nich – AAB – przednia ścianka styropianowa wszystkich standardowych elementów połączona jest z tylną za pomocą specjalnych łączników z tworzywa. Rozmieszczone co 20 cm łączniki stanowią dodatkowo podparcie pod pręty zbrojeniowe, a dzięki temu, że są widoczne na ściankach zewnętrznych, ułatwiają prace wykończeniowe – pełnią funkcję rusztu. Bezpośrednio do nich przykręca się wewnętrzne płyty okładzinowe. Na zewnątrz mogą być wykorzystane na przykład jako stelaż pod siding. W drugim systemie – Euromac 2 – kształtki, z których buduje się ściany zewnętrzne, są jednostronnie orapowane – obrzucone cienką warstwą zaprawy. Tak wykończone elementy łatwiej jest otynkować, a podczas budowy zabezpieczone są przed niszczącymi styropian promieniami ultrafioletowymi. Ciekawym rozwiązaniem są płyty do budowy ścian działowych.
Stosuje się je powszechnie w domach nowo budowanych oraz przy modernizacji starych budynków. Można z nich budować ściany działowe, w które bez problemów wbija się gwoździe. Panel podstawowy składa się z rdzenia z płyty paździerzowej oklejonego z obu stron pojedynczą warstwą płyty gipsowo-kartonowej. Wpusty wyfrezowane w dłuższych krawędziach pozwalają na łączenie sąsiadujących elementów na wklejane „obce pióro”. W rdzeniu, na całej długości płyty, 15 cm od krawędzi, są wyfrezowane kanały 20 x 20 mm do prowadzenia przewodów elektrycznych, zakryte płytą gipsową. Aby wykonać instalację, wystarczy zrobić otwory na puszki. Budowę ścianki działowej rozpoczyna się od zamocowania do posadzki i stropu drewnianych listew-prowadnic. Można zastąpić je specjalnymi kątownikami lub ceownikami. Pierwszą płytę utrzymuje w pionie przykręcana do ściany listwa-pióro. Na narożnikach płyty łączy się na styk przez sklejenie lub za pomocą specjalnych słupków, w których mocuje się pióra. Po zestawieniu płyt miejsca ich połączenia szpachluje się.
Panel podstawowy ma grubość 54 lub 70 mm, masę 30 lub 36 kg/m2 i charakteryzuje go odporność ogniowa wynosząca 45 minut. Do pomieszczeń o podwyższonych wymaganiach izolacyjności akustycznej przeznaczone są odpowiednie typy ścianek izolacyjnych. Są one kompozycją dwóch warstw płyt podstawowych i warstwy wełny mineralnej. Możliwych jest kilka wariantów różniących się izolacyjnością akustyczną i zwiększoną odpornością ogniową. Najgrubszy panel ma odporność ogniową powyżej 120 minut i izolacyjność akustyczną 56 dB. Płyta taka ma grubość 200 mm i masę 74 kg/m2.
■ Materiały podłogowe
Producenci materiałów wykończeniowych wprowadzają oprócz nowych wzorów również nowe rozwiązania w doborze i łączeniu różnych materiałów. Przykładem są płyty podłogowe URSA, po ich ułożeniu otrzymuje się gotową posadzkę nie wymagającą cyklinowania i dodatkowych czynności zabezpieczających. Płyty o powierzchni 1 m2 składają się z trzech warstw. Spód stanowi warstwa twardej wełny szklanej. Pełni ona kilka funkcji. Jest izolacją termiczną, co pozwala na układanie posadzki na zimnym stropie. Jednocześnie stanowi warstwę skutecznej izolacji akustycznej. Dodatkowo dzięki pewnej sprężystości pozwala niwelować drobne nierówności podłoża, co znacznie ułatwia układanie. Środkową, nośną warstwę stanowi płyta wiórowa. Jej brzegi mają pióro i wpust umożliwiające trwałe i stabilne połączenie, które wzmacnia się klejem. Płyta wykończona jest laminatem o ziarnistej strukturze lub cienką warstwą wyszlifowanego i zakonserwowanego drewna: wiśniowego, klonowego albo bukowego. Płyty mogą nie mieć ozdobnej powierzchni, a tylko surową płytę wiórową.
Połączenie trzech materiałów w jednej płycie pozwala na skrócenie czasu układania przez zastąpienie kilku czynności technologicznych jedną oraz wyeliminowanie wszelkich „mokrych” prac związanych z wykonywaniem wylewki jastrychowej pod posadzkę. Płyty wielowarstwowe umożliwiają wykonanie tzw. podłogi pływającej. W celu zapewnienia odpowiedniej izolacji akustycznej należy podczas układania płyt, ułożyć wzdłuż ścian wąski pasek niewidocznej po zamaskowaniu wełny szklanej, izolującej posadzkę od konstrukcji budynku. W ten sposób zapobiega się przenoszeniu dźwięków do sąsiednich pomieszczeń.
■ Materiały izolacyjne
Od kilku lat stale rosnącym powodzeniem cieszą się materiały naturalne, często nazywane ekologicznymi. Cenne są zwłaszcza takie, które powstają z materiałów odpadowych – na przykład z celulozy pozyskanej z przerobu makulatury. Oprócz dostępnych także i w Polsce zasypek, produkowane są płyty celulozowe Homatherm. Służą one do docieplania ścian zewnętrznych, poddaszy użytkowych oraz do wypełniania ścian szkieletowych.
Innym materiałem naturalnym wykorzystywanym do ocieplania jest bawełna. Firma Isocoton produkuje z niej zasypki oraz maty. Na uwagę zasługują również nowe rozwiązania, na przykład w dziedzinie ocieplania dachów. Ocieplenie dachu nad poddaszem użytkowym można wykonać najłatwiej, układając materiał termoizolacyjny od zewnątrz, na gotowym deskowaniu. Takie prowadzenie prac jest wygodne zarówno w nowo wznoszonych budynkach, jak i podczas modernizacji (na przykład w trakcie wymiany pokrycia dachowego). Docieplenie można wykonać wtedy bez konieczności prowadzenia prac wewnątrz pomieszczeń. Materiał termoizolacyjny powinien być tak zamocowany do połaci dachu, aby się nie zsunął.
Rozwiązanie zaproponowane przez firmę ISOVER jest proste i polega na zastosowaniu do ocieplania dwóch materiałów: wełny mineralnej i wełny szklanej. Do połaci dachu mocuje się poziomo, za pomocą długich wkrętów, fabrycznie przygotowane pasy twardej wełny mineralnej. Przestrzeń pomiędzy nimi wypełnia się matą z wełny szklanej. Powstaje w ten sposób ciągła warstwa materiału termoizolacyjnego jednakowej grubości, o jednolitych parametrach izolacyjnych, bez mostków termicznych. Wełna szklana jest w tej metodzie docieplania podstawowym materiałem. Zastosowana została ze względu na dobre parametry izolacyjne oraz małą masę ułatwiającą transport i układanie. Wełna mineralna jest wykorzystana nie tylko jako izolacja termiczna, ale również zabezpiecza maty z wełny szklanej przed zsuwaniem się.
Do tak ułożonej termoizolacji mocuje się kontrłaty, przykręcając je długimi śrubami do krokwi. Następnie przybija się łaty i układa materiał pokryciowy, na przykład dachówkę. Wytrzymałość wełny mineralnej na obciążenia mechaniczne zapewnia trwałość takiej konstrukcji.
System ten pozwala zaoszczędzić czas oraz uzyskać ciągłą izolację termiczną.
■ Pozyskiwanie energii
Nowym rozwiązaniem w dziedzinie pozyskiwania energii słonecznej jest system LOBA-SEA. Łączy on w sobie dwie idee: docieplanie budynku, a więc ochronę przed stratami ciepła oraz jednoczesne pozyskiwanie darmowej energii. Pomysł polega na wkomponowaniu w fasadę budynku kapilarnej maty będącej kolektorem. Mata to sieć cienkich rurek połączona z przewodami zbiorczymi. Wypełniona jest płynem, którego temperatura rośnie wraz z nagrzewaniem się fasady pod wpływem działania promieni słonecznych. Ciepły płyn przechodzi następnie przez urządzenie, w którym pozyskiwana jest energia. System przewodów jest mocowany do wełny mineralnej na cienkiej warstwie kleju za pomocą prostych klipsów. Na tak ułożoną matę nakłada się kolejną warstwę kleju, siatkę z włókna szklanego i wyprawę tynkarską w sposób charakterystyczny dla dociepleń metodą lekką mokrą.
Nowy system umożliwia pozyskiwanie energii do ogrzewania wody użytkowej i wspomagania tradycyjnego ogrzewania. Można go zainstalować w prosty sposób, bez potrzeby wykonywania dodatkowych elementów nośnych. Prace można prowadzić jednocześnie z docieplaniem budynku. Zastosowanie ukrytego w ścianach kolektora jest możliwe nawet w budynkach o zabytkowym charakterze, bowiem elewacja budynku po termorenowacji nie zmienia się.
Inną możliwość pozyskiwania energii słonecznej daje system docieplenia SOLAR firmy STO AG. W tradycyjne ocieplenie wbudowuje się w wybranych miejscach transparentne płyty kapilarne pokryte tynkiem szklanym. Akumulują one energię słoneczną, a następnie odprowadzają ją do wnętrza budynku. W systemie tym nie ma żadnych przewodów – pozyskana energia słoneczna przekazana jest bezpośrednio do pomieszczenia, na którego ścianie zewnętrznej umieszczono płytę kapilarną. W odróżnieniu od dotychczas proponowanych rozwiązań z wbudowanymi panelami szklanymi, ten nie wymaga rolet przysłaniających „kolektory” w upalne, letnie dni. Tynk szklany ma powierzchnię ziarnistą odpowiednio dobraną, aby rozpraszać promienie latem, a absorbować energię zimą.